Foto van de week 13 - 19 februari 2023
- lettergrootte lettergrootte verkleinen Lettergrootte verkleinen
Gemeentelijke begraafplaats Het Waarveld
BEGRAAFPLAATSEN IN DE GEMEENTE HAAKSBERGEN AFL. 8
Eric Ooink, 2022-11-05
In 1985 werd er nieuwe gemeentelijke begraafplaats geopend aan de Waarveldweg. Deze kreeg naar het verderop gelegen heidegebied de naam Het Waarveld. De aanloop om op deze mooie plek een begraafplaats gerealiseerd te krijgen heeft bijna twintig jaar geduurd.
Een nieuwe begraafplaats
Reeds in 1965 is door de Gemeenteraad van Haaksbergen een Bestemmingsplan Buitengebied vastgesteld, waarin een begraafplaats aan de Buurserstraat, gelegen tussen de Hervormde Begraafplaats en natuurgebied het Buurserzand, was opgenomen. De noodzaak van een nieuwe begraafplaats vloeide voort uit het tekort aan begraafruimte op de oude begraafplaats aan de Enschedesestraat. Men voorspelde dat de nog aanwezige ruimte binnen afzienbare tijd in gebruik genomen zou zijn. Duidelijk was ook dat het r.-k. kerkbestuur van de parochie St. Pancratius niet in staat was op eigen kosten een nieuwe begraafplaats aan te leggen. Ook de Lourdesparochie zou in de toekomst op dit nieuwe terrein aangewezen zijn. Vanaf 1968 werden pogingen ondernomen om met de eigenaren van de twee percelen, die aansloten op de Hervormde Begraafplaats, overeenstemming over de aankoop te verkrijgen. In maart 1969 was het zover. Met de eigenaren E. van Heek van het Stepelerveld en zijn familielid R.C. Hudig van landgoed De Ziepe kwam men overeen om de percelen voor de som van f. 243.903,- aan te kopen. Totaal ging het om een oppervlakte van ruim 12 ha. De voorlopige koopovereenkomst werd getekend en de gemeenteraad besloot in juni 1969 tot aankoop over te gaan. Tot nu toe leek alles goed te gaan, ware het niet dat de provincie Overijssel, die om goedkeuring van het besluit was gevraagd, roet in het eten gooide. In september 1969 deelde het college van Gedeputeerde Staten in de provincie Overijssel weliswaar mee dat er in beginsel geen bezwaar bestond tegen het aankoopbesluit, maar tot een goedkeuring was het ook twee jaar later nog niet gekomen. De reden was dat de gemeente niet had voorzien in de vaste financiering van deze aankoop. De koopakte kon hierdoor niet gepasseerd worden. De gemeente kwam tussen maart 1969 en oktober 1972 in totaal met zeven alternatieve voorstellen (raadsbesluiten) om de koop voor elkaar te krijgen. Telkens werd de goedkeuring door Gedeputeerde Staten echter onthouden. Pas bij voorstel nummer acht, behorende bij het raadsbesluit van april 1973, waarin was besloten de aankoop op te splitsen, volgde een goedkeuring van de provincie. In 1973 werd eerst 7,50 ha verworven. De andere 4,5 ha werd kort hierna aangekocht. Inmiddels was er al een inrichtingsvoorstel voor het totale gebied gemaakt. Op een ontwerp voor het terrein zijn een parkeerplaats, vijver en zes grote vierkante grafvelden (met elk 500 graven) bedacht, die met elkaar zijn verbonden door een breed hoofdpad. De aanleg hiervan is rond 1975 gerealiseerd. Door omstandigheden ging de nieuwe gemeentelijke begraafplaats Het Waarveld pas in 1985 open. De gemeente had toen samen met de parochies St. Pancratius en O.L.V. van Lourdes besloten geen nieuwe graven meer uit te geven op de oude begraafplaats. Kort voor de opening waren de grafvelden 1 en 3 ingericht met paden, hagen en beplanting.
De begraafplaats nu
Anno 2022 zijn op begraafplaats Het Waarveld drie grafvelden in gebruik. Op grafveld 3 is vanaf het begin een klein deel ingericht als algemene begraafplaats. De rest van de drie velden is van oorsprong in gebruik als r.-k. begraafplaats voor parochianen van de St. Pancratius en O.L.V. van Lourdes (nu Franciscusparochie). Ieder veld kent aan de achterkant (kant Buurserstraat) een groot, maar eenvoudig houten calvariekruis. Alleen op grafveld 1 (het oudste grafveld uit 1985) liggen priestergraven, uiteraard dicht bij het kruis. De grafvelden 1 en 3 (behalve het algemene deel) waren ieder na 10 jaar vol. Sinds 2006 is grafveld 2 in gebruik, maar na ruim 15 jaar is het veld nu voor de helft in gebruik. Het begraven is de laatste jaren flink teruggelopen.
Crematie
In Usselo opende in 1971 het eerste Twentse crematorium. Na 1980 kozen steeds meer Haaksbergenaren voor een crematie. Sinds ongeveer 2010 wordt de meerderheid (meer dan 70 %) van de overledenen uit Haaksbergen gecremeerd. Tegenwoordig zijn er in Twente vijf crematoria. Naast Usselo zijn dit: Almelo, Oldenzaal, Borne en Nijverdal. Inwoners van de gemeente Haaksbergen kiezen ook regelmatig voor het crematorium Hart van Berkelland in het Achterhoekse Haarlo, dat ruim vijf jaar geleden de deuren opende.
Na de crematie wordt de as bewaard in een speciale asbus. Er geldt een wettelijke verplichte bewaarperiode van 30 dagen. Na deze periode kan de as de uiteindelijke bestemming krijgen. Het zijn de nabestaanden die deze uiteindelijke asbestemming bepalen. De meeste begraafplaatsen hebben tegenwoordig speciale ruimten voor asbestemmingen. Het Waarveld kent hiervoor bij de vijver een speciale ruimte. Er zijn twee columbaria, waarvan de eerste in 1990 werd gebouwd, en sinds 1998 een urnenveld en een strooiveld. Het urnenveld werd begin 2021 aangepast/uitgebreid met een urnencirkel.
Toekomst Het Waarveld
De begraafplaats heeft voor de toekomst, met drie lege grafvelden (die overigens nog niet zijn ingericht), voorlopig voldoende capaciteit. Gemeente Haaksbergen werkt momenteel aan de voorbereiding van een natuurgedeelte op één van de lege velden, dat het dichtst tegen het Buurserzand ligt. De inrichting hiervan zal komend winter starten. De opening van de natuurbegraafplaats wordt na de zomer van 2023 verwacht. De graven kennen hier straks een natuurlijke uitstraling met of zonder een veldkei, waarbij nabestaanden geen grafonderhoud hebben. De graven worden voor onbepaalde tijd (‘eeuwigdurend’) uitgegeven en gaan na verloop van tijd op in de natuur.
De sfeer op Het Waarveld is parkachtig en bosrijk en dat wordt gewaardeerd. De grafvelden zijn via een wandelpad door de tussenliggende bosstroken met elkaar verbonden en ook is een wandeling binnendoor, via een bruggetje, naar de Hervormde Begraafplaats mogelijk. Hierdoor is Het Waarveld eveneens een mooie plek om in alle rust te wandelen. Dit padennetwerk wordt komend jaar uitgebreid, zodat er een echt rondje gelopen kan worden.
Bronnen:
- Gemeentearchief Haaksbergen
- Archief auteur: foto’s en notities (graf)monumenten diverse begraafplaatsen
-website Crematoria Twente
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________
Foto('s) afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen