Foto van de week 26 september - 2 oktober 2022

Eric Ooink
2021-06-20

Op de thee bij de FAMILIE WISSELINK

De bouwheer van Villa Blankenborgh (toen Sonnevanck) en zijn gezin.
Deze fraaie foto is vermoedelijk in de zomer van 1917 genomen en toont ons de eerste bewoners van villa De Blanckenborgh, die toen nog Huize Sonnevanck heette. Het gezin Wisselink-van Dam zit genoeglijk ‘aan de thee’ op hun terras aan de zijkant van het huis. Deze zijkant bevindt zich aan het noordoosten van het huis, waar zich ook nu het grote terras van Restaurant De Blanckenborgh bevindt. Door het raam is het koetshuis zichtbaar. Van links naar rechts zien we fabrikant Willem Wisselink, Davina Wisselink-van Dam en hun kinderen Herman (1910), Mimi (1907) en Wimmy (1913).

Voor de context is het van belang ons te realiseren dat buiten het neutrale Nederland de Eerste Wereldoorlog werd uitgevochten en dat de Wisselinks amper een jaar eerder hun oudste dochter en zus Betsy hadden verloren.

De familie Wisselink
Textielfabrikant Gerrit Willem (Willem) Wisselink (1881-1954) was in 1881 in Haaksbergen geboren. Hij was de kleinzoon van het echtpaar Wisselink-Jordaan en vernoemd naar zijn grootvader, die onderwijzer was geweest in Buurse en Hellendoorn. Willems vader Jan Herman Wisselink (1847-1904) was aanvankelijk als ‘reizend agent’ binnen de firma Jordaan werkzaam. De textielfabriek werd toen gerund door zijn drie ooms Hendrik, Willem en Frits Jordaan. Twee zonen van Hendrik zouden de volgende generatie Jordaan als firmanten gaan vormen, maar één van hen overleed plotseling in 1892. Hierna werd neef Jan Herman Wisselink klaargestoomd voor de directie. Hij nam in 1898 de plaats in van zijn oom Willem, die de algemene leiding had. Wisselink was de commerciële man binnen de directie en volgens de overlevering in de zaak zeer geliefd. Zijn zoon Willem Wisselink bezocht in zijn jonge jaren de drie-jarige H.B.S. te Heerenveen en de school voor Nijverheid en Handel te Enschede en ontving vervolgens zijn opleiding aan de Hoge Weefschool te Chemnitz en in Lancashire en Schotland. Twee jaar na het overlijden van zijn vader was Willem hem in 1906 als fabrikant en lid van de fa. D. Jordaan & Zonen opgevolgd. Willem huwde in 1905 te Wisch met Davina Cornelia (Davina) van Dam. Davina was in 1883 geboren in Middelharnis (Zuid-Holland). Het paar ging wonen in ‘Het Witte Paard’, het stamhuis van de familie Jordaan in Haaksbergen dat stond aan de Markt (nu raadszaal). Hier werden zij de ouders van twee dochters: Betsy (1906) en Mimi (1907).

Bouw Sonnevanck
Huize Sonnevack werd gebouwd in opdracht van fabrikant G.W. (Willem) Wisselink. In 1905 had hij met zijn vrouw het grootste deel van de hiervoor benodigde grond aangekocht van de familie Ottink en in de periode tot 1909 werden ter afronding nog enkele kleine percelen aangekocht, waarna het grondgebied van het huidige park ontstond. De Wisselinks wensten een statig landhuis op hun grond aan de Enschedesestraat en schakelden de kennis en vaardigheden van architect Gerrit Beltman (1843-1915) uit Enschede in. Deze ontwierp in januari 1909 een “landhuis voor den weled. heer G.W. Wisselink JHzn te Haaksbergen”. Men was het kennelijk snel eens en de bouw kon starten. In maart 1909 werd de eerste steen gelegd door de twee dochters van het echtpaar Wisselink. Deze steen uit 1909 bevindt zich tegenwoordig rechts naast de ingang van het restaurant en kent het volgende opschrift: “E. Wisselink – M.H.H. Wisselink, maart 1909”. De E staat voor Elisabeth (Betsy) Wisselink en M.H.H. voor Maria Helena Hendrika en dat is Mimi Wisselink. Dochter Betsy is het jong overleden meisje.

Woonhuis voor de Wisselinks
Eind 1909 was het huis gereed. Het kreeg het adres wijk E nr. 130a. De Wisselinks betrokken met twee dochters hun nieuw landhuis dat ze de naam Sonnevanck hadden gegeven. Inwonend waren drie dienstbodes: Antonia Johanna Berendina Renskers (Wisch 1885), Anna Westendorp (1887) en Clara Gezina Christina (Siena) ten Voorde (1893). In 1910 werd het gezin Wisselink uitgebreid met zoon Jan Herman (Herman). Met drie kinderen van 2 tot 6 jaar bleek in 1912 een kinderjuffrouw noodzakelijk. Deze werd gevonden in de persoon van de Friezin Wilemina Scholte (1887) uit Schoterland, die vanaf juni dat jaar op Sonnevanck verbleef.

In de zomer van 1913 vond er een tweede gezinsuitbreiding op Sonnevanck plaats en werd dochter Willemina Wisselink geboren. Haar roepnaam was Wimmy.

Begin 1916 sloeg het noodlot toe. Oudste dochter Elisabeth (Betsy) overleed op 15 januari op 9-jarige leeftijd. Haar overlijden werd bekend gemaakt in de kranten. “Heden overleed, tot onze diepe droefheid, onze lieve Besty (!), in den ouderdom van bijna tien jaar. G.W. Wisselink J.Hzn. en D.C. Wisselink-van Dam, Haaksbergen 15 januari 1916”.

Vertrek naar Enschede
Op 7 oktober 1918, dus ruim een jaar na het maken van deze foto, vertrok het echtpaar Wisselink met hun drie kinderen Mimi, Herman en Wimmy en het inwonende personeel naar Enschede. Binnen de directie van Jordaan was wrijving ontstaan tussen Wisselink enerzijds en de Jordaans anderzijds. Wisselink voelde zich ondergesneeuwd en had besloten met zijn kapitaal uit de firma te treden. Hij verkocht villa Sonnevanck en liet zijn geboortedorp achter zich. In Enschede richtte hij in 1918 de N.V. G.W. Wisselink’s Textielmaatschappij en Handelsvennootschap op. Hij begon met 50 man personeel en dat aantal verdubbelde zich al snel. In Enschede woonden de Wisselinks aan de M.H. Tromplaan 39. Op 27 juli 1920 overleed Davina Wisselink te Enschede op 37-jarige leeftijd, waarna ze te ruste werd gelegd op de Oosterbegraafplaats. Willem Wisselink hertrouwde amper een jaar later, in februari 1921, met Regina Dorothea Houwert, geboren in 1897 te Medemblik. Zij was de zuster van Tinus Houwert, directeur van uitgeverij Van der Loeff en dagblad Tubantia. Het gezin Wisselink werd hierna nog uitgebreid met drie kinderen, twee dochters en een zoon. Willem Wisselink werd via zijn zwager commissaris bij de N.V. voorheen Firma M.J. van der Loeff / dagblad Tubantia te Enschede. Hij was verder bestuurslid van de gezamenlijke weverijen in Nederland en van de Libarale Staatspartij, provincie Overijssel, kring Twente. Gerrit Willem Wisselink, bouwheer van villa Sonnevanck, overleed op 4 februari 1955 te Enschede en werd vier dagen later naast zijn eerste vrouw begraven op de Oosterbegraafplaats in Enschede.

Van Sonnevanck naar Blanckenborgh
In 1918 was villa Sonnevanck verkocht aan de ‘Twentsche Wollenstoffenfabriek NV’, van de gebroeders Ten Brink en Floris Eijsink, voormalig hotelhouder op ‘de Moriaan’. Sonnevanck werd het woonhuis van directeur Leo ten Brink en zijn vrouw Mine Eijsink, de zuster van Floris. De Ten Brinks woonden hier niet lang en dat had te maken met de snelle ondergang van de ‘Wollenstoffenfabriek’ (nu TKF). In 1921 stond villa Sonnevanck wederom te koop en werd het verkocht aan fabrikant J.G. Jordaan. De familie Jordaan bewoonde de villa tot 1970 en had deze direct na aankoop de huidige naam De Blanckenborgh gegeven.

Herkomst foto
Vanaf het begin was Siena ten Voorde (geb. 1893) dienstbode bij de Wisselinks op Huize Sonnevanck. Ze ging in 1918 ook met de familie mee naar Enschede. Siena was de dochter van Johannes ten Voorde (Voord) en Bartha Molenkamp. Haar vader was touwbaas bij Jordaan en woonde aanvankelijk in de omgeving van windmolen De Korenbloem. Haar moeder overleed toen Siena 8 jaar was. Haar vader hertrouwde in 1903 met Diene Kerkveld en woonde later met het gezin in de Jordaanwoningen aan de Blankenburg, in de zogenaamde Boerenmaat. Siena bleef tot haar huwelijk dienstbode bij de familie Wisselink. In 1920 trouwde ze met de kommies Antoon Hoebink (geb. 1891) van ‘de Kroonprins’ aan de Enschedesestraat. Aanvankelijk woonde het echtpaar in de gemeente Tubbergen, later in Almelo. Ze werden de ouders van zeven kinderen. Siena heeft deze foto in haar werkzame leven gekregen van haar werkgever.

Kinderen Wisselink
-Mimi Wisselink trouwde met W. Bösch en woonde vanaf 1955 in Zwitserland.
-Herman Wisselink (1910-1996) werd textielfabrikant, maar werkte later bij de AKZO in Arnhem, waar hij ook woonde. Hij huwde twee keer.
-Wimmy Wisselink (1913-2010) huwde met Ben Ebbinge uit Enschede. Deze was eigenaar van een groot bouwbedrijf. Zij zijn de grootouders van o.a. de acteur Diederik Ebbinge.

Foto: collectie W. Hoebink, Bilthoven (met dank aan W. ten Voorde).

Bronnen:
- Bevolkingsregisters Haaksbergen wijken A en E
- Kadastrale Leggers
- Heeren en Helden van Haaksbergen
- genealogie Jordaan
- Een eeuw Stichting Groot Scholtenhagen
- Collectie familieadvertenties CBG, Den Haag.

Foto's en tekst uit de serie bijdragen door Eric Ooink op de Facebookpagina Oud-Haaksbergen