Foto van de week 21 - 27 maart 2022

OUDE KIEKJES UIT HET FAMILIEARCHIEF ELDERINK AFL. 8
door Eric Ooink op Facebookpagina Oud Haaksbergen 14-11-2021

INTERIEURFOTO van het NIJENHUIS met moeder en dochter Ter Huurne

Op deze bijzondere foto van de woonkeuken van boerderij het Nijenhuis aan de Zendvelderweg 5/7 zien we moeder en dochter Catarina en Dika ter Huurne bezig met hun huishoudelijke werkzaamheden. De foto is zo’n 120 jaar oud en genomen omstreeks 1900-1905. Het Nijenhuis was in die tijd al geen lös hoes meer en kende reeds een afscheidingsmuur tussen het woon- en bedrijfsgedeelte. Zo’n muur wordt een stapel- of brandmuur genoemd. Hiertegen werd veelal de schouw gesitueerd. Dit was natuurlijk al een stuk moderner dan het ‘losse veur’ in een ‘lös hoes’, zoals we dat op de foto van Joasink Truu zagen (afl. 3). Achter de stookplaats kwam een ijzeren haardplaat die het muurwerk beschermde tegen al te grote hitte. Boven de haardplaat is de muur bedekt met simpele tegels. Moeder Catarina doet zittend haar werk, terwijl haar voeten warm worden gehouden door een stoof. Dochter Dika, die hier een jaar of 20 is, doet haar werk op puntige klompen.

Boerderij met jachtkamer
Het erve Nijenhuis vormt als erf een fraai geheel. Het ligt prachtig verscholen tussen zwaar eikengeboomte en de aanwezigheid van Rododendrons staaft het feit dat de boerderij in het verleden meer was dan alleen een woning voor de boer. Sinds 1845 was de boerderij eigendom van de familie Elderink uit Enschede, die aan de textielhandel een goed belegde boterham had; eerst als fabrikeur, later als fabrikant. De Elderinks hadden in de loop van de 19e eeuw een waranda aan de voorgevel van de boerderij laten bouwen. De ene keer werd deze een theehuis, de andere keer een jachtkamer genoemd. De Elderinks gebruikten deze kamer voor verpozing op de momenten dat men de stad verruilde voor het leven op het platteland. Door diverse verbouwingen had deze inmiddels verdwenen kamer het oorspronkelijke karakter verloren, waardoor behoud geen optie bleek.

Drie takken Ter Huurne op ‘t Nijenhuis
Bijna 200 jaar is het erve Nijenhuis door Ter Huurnes bewoond geweest, namelijk van 1807 tot 2012, met een onderbreking van acht jaar aan het einde van de 19e eeuw. In die 200 jaar betrof het overigens drie verschillende families (takken) Ter Huurne, die de boerderij achtereenvolgens pachtten. Van 1807 tot 1892 ging het om een familie Ter Huurne van het erve Buursink. De eerste generatie werd gevormd door het echtpaar Rutger ter Huurne en Joanna Meijerink. Toen deze familie op het Nijenhuis woonde kreeg zij naar de boerderij de bijnaam ’t Niej’nhoes. Zoon Jan Hendrik ter Huurne (1834-1897) volgde op en huwde in 1862 Johanna Geertruida Landewe (1840-1909) uit Langelo. Hermannus ter Huurne (Niej’nhoes), uit de derde generatie, zou opvolgen, maar de familie vertrok in 1892 naar het erve Grobbink aan de Alsteedseweg. Kennelijk was de pacht van het Nijenhuis beëindigd, omdat mede-eigenaar Jan Elderink zelf op het erf wilde wonen. De gebroeders Elderink hadden hun textielfabriek in 1889 verkocht en de ongehuwde Jan ging in 1890 op het Nijenhuis wonen. Vermoedelijk de eerste twee jaar in de jachtkamer en vanaf 1892 in de boerderij zelf, zodat de jachtkamer beschikbaar bleef voor het gezin van zijn broer Herman. De familie Ter Huurne (Niej’nhoes) woonde tot 1908 op erve Grobbink. Zoon Herman (1865-1948), die in 1898 was gehuwd met Anna Gezina Wilmer, wilde een eigen boerderij. Die vond hij aan de Broekheurnerweg 35, dat naar zijn afkomst sindsdien ’t Niej‘nhoes werd genoemd. Deze plek kennen we nu als Tuincentrum ’t Niej’nhoes.

‘n Tuten
Nadat Jan Elderink in het najaar van 1899 was overleden kwam de boerderij weer vrij. Vanaf 1900 werd erve Nijenhuis door de familie Elderink verpacht aan de familie Ter Huurne-ter Huurne met de bijnaam ’n Tuten. Het gaat hier om vader Jan Hendrik ter Huurne (1842-1927) die was geboren op ‘de Hagboer’ aan de Meijersgaardenweg in Buurse. Hij huwde in 1870 met Catarina ter Huurne (1836-1911) van ’n Tuten aan de Zendvelderweg 3. Catarina was de dochter van de timmerman Jan Derk ter Huurne, geboren op erve Groot Buursink, en Anna Geerling Smit. Zij was erfdochter en zodoende werd haar echtgenoot Jan Hendrik landbouwer op ‘’n Tuten’, dat naar latere bewoners de naam ‘Porik-Jaan’ kreeg.
In 1900 deed zich de mogelijkheid voor het naastgelegen en veel grotere erf Nijenhuis te pachten. Het gezin Ter Huurne-ter Huurne (’n Tuten) verhuisde naar het ‘noaber-erf’ en kon hier op grotere schaal boeren.

Het gezin Ter Huurne (’n Tuten) op het Nijenhuis
Uit het huwelijk van Jan Hendrik en Catarina werden op ’n Tuten vijf kinderen geboren, waarvan twee dochters en een zoon volwassen werden.
Gerridina ter Huurne (1871-1871), tweeling met Anna.
Anna ter Huurne (1871-1953). Gehuwd 1899 met Johannes Deeterink, landbouwer op ‘De Helle’ aan de Alsteedseweg 48.
Gerhardus Johannes ter Huurne (1873-1908).
Gerridina ter Huurne (1875-1879).
Hendrika Christina (Dika) ter Huurne (1879-1960). Gehuwd met Hendrik van Mast.
Voor de verhuizing was de oudste dochter Anna al getrouwd met Johannes Deeterink. De zoon, Gerhardus Johannes, overleed in 1908 ongehuwd op 34-jarige leeftijd. Zijn grafzerk is als monument nog aanwezig op het R.K. kerkhof van Buurse. De jongste dochter Dika ter Huurne werd toen erfopvolgster op het Nijenhuis. Zij staat met haar moeder Catarina op de foto.

Het gezin Van Mast-ter Huurne op het Nijenhuis
Hendrika Christina (Dika) ter Huurne huwde in 1909 met Johan Gerhard Heinrich (Hendrik) van Mast (1881-1961), geboren op het erve Haarmölle, waar zijn oudste broer de opvolger was geworden. Hendrik huwde aanvankelijk bij zijn schoonouders in op het Nijenhuis. In 1925 bouwde hij een statige boerderij aan de Alsteedseweg, op grond van zijn ouderlijk erf Haarmölle, dat de naam Geertruidahoeve kreeg. Uit het huwelijk Van Mast-ter Huurne werden op ’t Nijenhuis drie kinderen geboren.
Catharina Geertruida Johanna (Cathrien) van Mast (1910-1990). Gehuwd 1938 met caféhouder en winkelier Hendrik Winkelman. Broekheurnerweg Buurse.
Hendrikus Hermanus Johannes (Hendrik) van Mast (1914-1985). Hendrik was inwonend op ‘Geertruidahoeve’ en is ongehuwd gebleven.
**Hermannus Gerhardus Johannes Antonius (Herman) van Mast **(1920-2011). Herman was landbouwer op ‘Geertruidahoeve’ en huwde in 1963 met Catrien ter Huurne van erve ‘Groot Buursink’.
In 1926 volgde de verhuizing naar de ‘Geertruidahoeve’. De familie Van Mast-ter Huurne bleef hier, naar de afkomst van moeder Dika, de bijnaam ’n Tuten behouden.
Een kleindochter van Dika is door aankoop eigenaar van het erve Nijenhuis geworden. Zij en haar gezinsleden bewonen het erf met de herbouwde boerderij sinds 2016.

Derde familie Ter Huurne op ‘t Nijenhuis
In 1926 breekt er een nieuw tijdperk aan op ’t Nijenhuis. De boerderij krijgt een nieuwe pachter. Dit keer de derde familie Ter Huurne en afkomstig van het erve (Groot) Buursink. Het gaat hier om Gerard ter Huurne (1897-1979) die in hetzelfde jaar 1926 huwt met Dieka Kamphuis (1902-1974) van ‘het Steenham’ aan de Munsterdijk. Om onderscheid te maken met de oorspronkelijke Ter Huurnes van ’t Nijenhuis, die aan de Broekheurnerweg nog altijd de bijnaam ’t Nie’jnhoes hebben, kreeg Gerhard ter Huurne op ’t Nijenhuis naar zijn afkomst de bijnaam 'Buursink Gerrad'. Tot 2012 hebben drie generaties Ter Huurne van de tak ‘Buursink-Gerrad’ het erf, waarvan zij in 1990 eigenaar waren geworden, geëxploiteerd.

Bronnen:
- Burgerlijke Stand en Bevolkingsregisters gemeente Haaksbergen.
- familieboek Ter Huurne en eigen genealogisch bestand.