Foto van de week 11 - 17 maart 2019

ANSICHTEN afl. 31 Groeten uit Haaksbergen

Dit keer een kaartje uit oorlogstijd. In 1942 schreef Greetje Koers, Peddemors E 52 in Haaksbergen, deze ansichtkaart voor ‘Mej. C. Clement, Oranje Nassau’s Oord K19’ in Renkum (Gld.).

De kaart toont vijf foto’s van Haaksbergse panden, waarvan er vier vanzelfsprekend zijn: De Pancratiuskerk, de Korenmolen (windmolen De Korenbloem), de Ned. Herv. Kerk en de Oostendorper Watermolen. De vijfde afbeelding (links onderin) betreft de zuivelfabriek (anno 1937) en de woning met de veelbetekenende Friese naam RISPINGE (= oogst). Deze woning, Enschedesestraat 64, werd in 1937 gebouwd voor de directeur van de fabriek, de heer J. Zuidema.

Afzender en adressering roepen bij deze kaart twee vragen op. 1) Wie was Greetje Koers? 2) Wat voor soort instelling was Oranje Nassau’s Oord?

Greetje Koers
Greetje Koers heet voluit Margreta Hendrika Lucretia Koers en is in 1924 in Enschede geboren. Haar ouders waren Hendrik Koers en Hendrikje Johanna Beekman, die in 1921 te Enschede huwden. In 1932 verhuisde het gezin Koers, bestaande uit vader, moeder, zoon en dochter, naar Haaksbergen. De familie huurde een woning van de firma Jordaan, aan de toenmalige Peddemors. Het adres was E 52. Deze woning had later de adresaanduiding Oude Boekeloseweg 23. Het huidige adres is Fazantstraat 25 (hier woont nu de fam. Kuiper-Waanders). Met Peddemors nr. 1 vormt het een twee-onder-een-kap-woning. Greetje Koers vertrok in 1954 naar Rotterdam.

Oranje Nassau’s Oord
Oranje Nassau's Oord is een landgoed gelegen tussen het dorp Renkum en Wageningen. Het landgoed behoort grotendeels tot die laatste gemeente. Het bestaat uit weiland in het Renkums Beekdal en bos gelegen op de oostflank van de Wageningse Berg. Aan de rand van het bos ligt een oud sanatorium, tegenwoordig het Verpleeghuis Oranje Nassau's Oord. Naast het sanatorium lag voorheen het koninklijk paleis Oranje Nassau's Oord, dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog grotendeels werd verwoest en vervolgens afgebroken.

In 1881 kocht Koning Willem III het landgoed, toen 182 hectare groot, van Graaf van Rechteren van Appeltern. Willem III hoopte dat de omgeving zijn tweede vrouw Emma van Waldeck-Pyrmont zou doen denken aan haar geboortestreek, het vorstendom Waldeck und Pyrmont , en haar heimwee zou verzachten. In 1883 was het paleis, dat de naam Oranje Nassau's Oord kreeg, na verbouwingen gereed voor bewoning. Emma heeft er uiteindelijk slechts enkele zomers doorgebracht. Willem III beoefende op het paleis een voor een vorst ongewone hobby: houtbewerken. Zijn gereedschap is bewaard gebleven.

Na afloop van haar regentschap kreeg koningin Emma een nationaal geschenk van 300.000 gulden. Dit geld, het paleis en het landgoed bestemde zij voor de bestrijding van tuberculose; zij had een van haar zusters verloren aan deze ziekte. Zo verrees in 1901 naast het paleis het veel grotere, witte sanatoriumgebouw ontworpen door de architect Eduard Cuypers. Dit gebouw kreeg een gebogen vorm. Langs een rechte wand zou tocht kunnen ontstaan, wat de longlijders zou schaden. Het paleis werd in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd en daarna afgebroken.

In verband met het vrijwel verdwijnen van tuberculose uit Nederland werd het sanatorium in de jaren zeventig omgevormd tot verpleeghuis voor dementerende bejaarden. Nieuwbouw in een zachtgele kleur werd toegevoegd. Het oude sanatoriumgebouw huisvest nog slechts ondersteunende diensten.
Het landgoed heeft nu een oppervlakte van 168 hectare.

Bronnen: Wikipedia en Bevolkingsregisters Haaksbergen/Enschede